ธรรมบรรยายในรายการเสียงธรรมจากมหาจุฬาอาศรม หัวข้อ "อานิสงส์ของการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน"

ถาม : การปฏิบัติกรรมฐานจำเป็นต้องไปหาที่สงัดไหมครับ ?

ตอบ : ในส่วนนี้ต้องบอกว่า ถ้าเป็นการปฏิบัติในเบื้องต้น จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องเข้าหาที่สงัดก่อน ไม่เช่นนั้นแล้วกำลังสมาธิของเรามีน้อย ถ้าโดนรบกวนอยู่ตลอดเวลา จะไม่สามารถเข้าสมาธิในระดับสูงขึ้นไปได้

แต่ถ้าท่านสามารถทรงจนคล่องตัว เข้าสมาธิได้ทุกอิริยาบถแล้ว ถ้าอย่างนั้นต่อให้อยู่ท่ามกลางคนหมู่มาก ท่านก็เหมือนกับอยู่คนเดียว หรือว่าต่อให้อยู่คนเดียว กำลังใจก็เหมือนกับอยู่กับคนหมู่มาก ถึงระดับนั้นแล้ว เราถึงสามารถที่จะออกมาปะทะกับอารมณ์ต่าง ๆ ได้

แต่ก็ต้องระมัดระวังอยู่เสมอว่า ถ้าเผลอสติ สมาธิคลายตัวเมื่อไร ท่านก็อาจจะเสียหายใหญ่หลวงไปเลย เพราะว่า จิตตก สมาธิตก กรรมฐานแตก ดังที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น

 

ถาม : ฟังหลวงพ่อแล้ว อยากให้ลูกมาปฏิบัติกรรมฐานด้วย แต่ว่าลูกยังเล็กอยู่ จะมีวิธีในการสอนในการปฏิบัติอย่างไรครับ ?

ตอบ : ในเบื้องต้นของเด็กเล็ก ๆ อย่าบังคับให้เขาปฏิบัติธรรม หากแต่ใช้วิธีพ่อแม่ทำตนเป็นตัวอย่าง อย่างเช่นว่าสวดมนต์สั้น ๆ สมาทานศีล สอนให้เขาภาวนาพองหนอ ยุบหนอ สัก ๓ คู่ ๕ คู่ หรือว่าพุทโธ พุทโธ สัก ๓ ครั้ง ๕ ครั้งก็เพียงพอ

ถ้าหากว่าเด็กมีวิสัยเดิมเป็นปุพเพกตปุญญตามา เขาจะสามารถต่อบุญเก่าของตนเองได้ หรือถ้าหากว่าเขามีปุพเพกตปุญญตามาน้อย การค่อย ๆ สั่งสมไปทีละเล็กทีละน้อย โดยไม่รู้สึกว่าโดนบังคับ เด็กก็จะยินดีทำมากกว่าจ้ะ

 

ถาม : การปฏิบัติกรรมฐาน อ่านหนังสือธรรมะหรือเขียนหนังสือได้ไหมคะ ?

ตอบ : ข้อนี้ก็ลักษณะเดียวกันกับการที่เราเล่นไลน์ ก็คือว่า ถ้ากำลังใจของเราจดจ่ออยู่กับสมาธิภาวนาแล้วทำสิ่งอื่นไปได้ สามารถที่จะทำได้เลย

แต่ว่าการที่เราอ่านหนังสือธรรมะหรือว่าเขียนหนังสือนั้น โอกาสที่ รัก โลภ โกรธ หลง จะเกิด มีน้อยกว่าปกติ เพราะว่าจิตใจของเรานั้น อันดับแรกเลย คือ ส่งไปตามข้อธรรมคำสอนในหนังสือธรรมะนั้น หรือว่าการเขียนหนังสือของเรา ถ้าทรงสมาธิอยู่ สิ่งที่เขียนก็มักจะออกไปเป็นอรรถเป็นธรรม หรือว่าถึงจะมีนอกลู่นอกทางบ้าง แต่สมาธิของเรามีกำลังสูง ก็ไม่สามารถที่จะทำอันตรายแก่เราได้

 

ถาม : เคยไปปฏิบัติกรรมฐาน การสมาทานพระกรรมฐานมีประโยชน์ต่อพัฒนาการผลของการปฏิบัติอย่างไรครับ ?

ตอบ : การสมาทานพระกรรมฐาน จะว่าไปแล้วก็สำคัญเป็นอย่างยิ่ง

ขอกล่าวถึงในด้านของโลกเราก็คือว่า เท่ากับเราเป็นศิษย์มีครู ในเมื่อเราเป็นศิษย์มีครู พรรคพวกเพื่อนฝูงที่เป็นสายธรรมเดียวกันก็จะชักนำเราไปปฏิบัติธรรมด้วยกัน เวลาบุคคลที่กำลังใจไปในด้านเดียวกัน อยู่รวมกันมาก ๆ กระแสความดีจะดึงเราให้เข้าถึงธรรมโดยง่าย

อีกส่วนหนึ่งก็คือส่วนของโลกทิพย์ที่เรามองไม่เห็น ครูบาอาจารย์ที่ท่านอยู่ในกายทิพย์ทั้งหลายนั้น เมื่อเห็นเราสมาทานกรรมฐานตามแนวของท่าน ก็แปลว่าเป็นลูกศิษย์ของท่าน ถึงเวลามีสิ่งหนึ่งประการใดที่จะเกิดอันตรายท่านก็จะช่วยป้องกันให้ หรือว่าส่วนหนึ่งส่วนใดของกำลังใจเรา ถ้ายังขาดนิดขาดหน่อย ท่านอาจจะช่วยชักช่วยจูงด้วยกำลังของท่าน ทำให้เราสามารถที่จะเข้าสมาธิได้ง่ายกว่าปกติ

ดังนั้น..ในส่วนของการสมาทานพระกรรมฐาน จึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรที่จะขาด ยกเว้นว่าท่านทั้งหลายมีเวลาน้อยมาก ก็ให้เข้าสู่อารมณ์ของการภาวนาไปเลย แล้วหลังจากนั้น เมื่อมีเวลาเมื่อไร ค่อยมาสมาทานกันอีกทีหนึ่ง

 

ถาม : รูปแบบของการปฏิบัติกรรมฐาน บางแห่งมีการกำหนดสภาวะ สัมมา อะระหัง พุทโธ การนับเลข แบบใดจะได้ผลเร็วกว่ากันครับ ?

ตอบ : เรื่องทั้งหลายเหล่านี้ คือ เรื่องของสายกรรมฐานนั้น จะได้ผลเร็วหรือช้าขึ้นอยู่กับความเอาจริงเอาจังที่เป็นสัจจบารมี ขึ้นอยู่กับความพากเพียรที่เป็นวิริยบารมี และขึ้นอยู่กับความอดทนอดกลั้นของเราที่เป็นขันติบารมี

ใครก็ตามที่มีความอดทน พากเพียร ตลอดจนกระทั่งการกระทำอย่างสม่ำเสมอที่เป็นสัจจะแล้ว ท่านสามารถที่จะเข้าถึงธรรมได้เร็วกว่าบุคคลอื่น

จะปฏิบัติในสายไหนก็ตาม จะขาดใน ๓ สิ่งนี้ไม่ได้

โดยเฉพาะในส่วนของปัญญา ที่จะทำให้เรารู้จักปล่อยวางว่า เรามีหน้าที่แค่ภาวนา จะดีหรือไม่ดี จะได้หรือไม่ได้ก็ช่างมันเถอะ เราขอทำถวายเป็นพุทธบูชา ธัมมบูชา สังฆบูชาก็พอ ถ้าท่านทั้งหลายกระทำอย่างนี้ได้แล้ว โอกาสที่จะเข้าถึง ความดีจะมีเร็วกว่า ไม่ว่าจะปฏิบัติในสายใดก็ตาม

ในช่วงของการส่งท้ายปีเก่า ต้อนรับปีใหม่ที่จะมาถึงนี้ กระผม/อาตมภาพขอตั้งสัตยาธิษฐาน อ้างคุณพระศรีรัตนตรัย มีพระพุทธรัตนะ ธัมมะรัตนะ และสังฆรัตนะ เป็นประธาน ตลอดจนกระทั่งคุณงามความดีที่ท่านทั้งหลายตั้งใจบำเพ็ญมา ในศีล สมาธิ ปัญญา

จงมารวมกันเป็นตบเดชะ พลวปัจจัย ดลบันดาลให้สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าพัชรกิติยาภา นเรนทิราเทพยวดี กรมหลวงราชสาริณีสิริพัชร มหาวัชรราชธิดา จงหายจากอาการประชวรโดยเร็ว

และสิ่งทั้งหลายเหล่านี้ ขอจงเป็นปฏิพรย้อนสนองกลับไปสู่ท่านทั้งหลาย ให้ประสบความสำเร็จทั้งทางโลกและทางธรรม ไม่ว่าประสงค์จำนงหมายในสิ่งหนึ่งประการใด ที่เป็นไปโดยชอบ ประกอบด้วยธรรมแล้ว ขอความปรารถนาของท่านทั้งหลายจงสำเร็จ สัมฤทธิ์ผลโดยถ้วนหน้ากัน ทุกท่านทุกคนเทอญ

พระครูวิลาศกาญจนธรรม, ดร.
ธรรมบรรยายในรายการ "เสียงธรรมจากมหาจุฬาอาศรม"
หัวข้อ "อานิสงส์ของการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน"
วันอาทิตย์ที่ ๒๕ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๖๕
(ถอดจากเสียงเป็นอักษร โดย เผือกน้อย)